Sabtu, 30 November 2013



سجاره دان ڨنيڠڬالن کرجاءن رياو ليڠڬ

١. سجارح  
       ڨد ابد ﻛ ٣١ د رياو تله ترداڨت ﻛرجاءن٢ اسلام . ﻛرجاءن ترسبوت د انتارث ادله ﻛرجاءن رياو ليڠݢ . سبنرث ﻛرجاءن يڠ اد د رياو ترسبوت دباوه ڨمرينتاهن ﻛرجاءن ملايو ملاﻛ . تتاڨي سجق دتندا تڠاني ڨرجنجئن انتار سلطان رياو دڠن بلند ڨد تاهون ١٧٨٤ , مک بلند مولاي اﻳﻜوت ݘمڨور دالم اوروسن ﻛرجاءن ملايو ياءيت دڠن ممبنتو ريسدين اونتوڨ مندمڨيڠ سلطان دان دڨرتوٮٔن مودا . بﮭﻜن
بلند اﻳﻜوت مننتوﻛن دالم حال مڠڠکت دان ممبرهنتيﻛن سلطان . دمان سلام اين مروڨاﻛن حڨ دان ويوينڠ اورڠ ملايو دان بوڬيس .          
        کﺖيک سلطان محمود شه ٣ منيڠڬل دنيا تاهون ١٨١٢ ياءيت سلطان ﻛ ١٤ داري ﻛرجاءن ملايو تيمبول مسٮٔله تنتڠ سيءاڨ  ڨڠڬنتي سلطان, ﻛرنا سوقت سلطان ماسيه هيدوڨ بلياو تيدق 
منيڠڬلکن وصية سئاڨ يڠ اکن مڠڬنتيکنث.                                        
        سلطان ميمڠ ممڨوپاٮٔي دوا اورڠ انق . ياءيت تڠکو حسين دان تڠکو عبدالرحمن . تتاڨي ﻛدوا انقث ترسبوت براسل داري اورڠ  ﻛبپاﻛن اتاو بوﻛن داري ﻛتورونن راج ٢ . ڨد سعة سلطان منيڠڬل دنيا ساله سٔورڠ انقث ياءيت حسين سدڠ براد د ڨاهع بر سام داتوق بندهار , مک اتس ﻛسڨکاتن اورڠ بوڬيس داڠکتله دان دنوبتکن تڠکو عبدالرحمن سباڬاي سلطان ﻛرجاءن ملايو رياو . ڨنوباتن عبدالرحمن سباڬاي سلطان منداڨت دوﻛوڠن دان ڨرستوجوٮٔن بلند دڠن ڨرجنخئن بﮭوا سلطان هاروس برسديا مڠکوتي بلند سباڬاي ڨڠوٮٔاس ترتيڠڬي د رياو .                                                                     
      تينداکن اورڠ ٢ بوڬيس مڠڠکت تڠکو عبدالرحمن ممبوٮٔت ساﻛيت هاتي تڠکو حسين . ﻛر نا ايت تڠکو حسن منونتوت حقث اتس تحت ﻛرجاءن ملايو رياو . کرنا ايڠڬريس تله لام برﻛٮٔيڠينن اونتوق مڠوٮٔساٮٔي سيڠڨور يڠ دﻛوٮٔساي بلند , مک دڠن ادث تونتوتن تڠکو حسن اين سواتو کسمڨاتن باڬي ايڠڬريس اونتوقسيڠڨور دڠن مڠمبيل تڠکو حسين سݘار دئم ٢ دان کمودئن دباو کسيڠڨور دان کمودئن دنوبتکن منجادي سلطان کرجاءن ملايو رياو.  دڠن دميکئن ڨد وقت ايت ترداڨت دوا اورڠ سلطان کرجاءن ملايو رياو , ياءيت تڠکو عبدالرحمن داکوٮٔي بلند برکدودوکن د ليڠڬ دان تڠکو حسين داکوٮٔي ايڠڬريس برکدودوکن د سيڠڨور.                                                                   
        عقبت داري ڨڠکوٮٔن دوا سلطان اين تيمبول ڨرتيکاين انتار بلند دان ايڠڬريس . ڨرتيکاين اخيرث داڨت دسلسايکن دڠن ڨرونديڠن يڠ دکنل دڠن تريکتت لوندويڠ بريسيکن :                             
١-  سيڠڨور , جوحور دان ڨاحڠ منجادي داءيره کواسٔن ايڠڬريس.
٢- کرجاءن رياة ليڠڬ منجادي کواسٔن بلند .                     
         سمنجق ايتله کرجاءن ملايو ترباڬي اتس دوا باڬئن دان اين ڨولا اوال برديريث کرجاءن رياو ليڠڬ . ولاوڨون کرجاءن کرجاءن رياو ليڠڬ مروڨاکن سبوٮٔه کرجاءن يڠ دکڨلاٮٔي اوليه سٔورڠ راج اتاو سلطان نامون راج اتاو سلطان تيد ق لبيه داري سٔورڠ ڨڠوٮٔاس يڠ ممينجم تانه داري بلند , سبب سلطان تيدف لاڬي ممڨوثاٮٔي حق ڨنوه سباڬاي مان سٔورڠ راج اتاو سلطان يڠ برداولت , سلطان هاثله سکدر لمبڠ اتو سيمبول سمات , کرنا کوسأن ترتيڠڬي دڨڬڠ اوله بلند ترماسوق دالم مڠڠکت مميليه دان ممبرهنتيکن سلطان.
      ادڨون يڠ منجادي ککؤٮساءن کرجاءن رياو ليڠڬ مليڨوتي ڨولاو ليڠڬ سکيترث , ڨولاو يڠ د سکيترث سيڠڨور , ڨولاو انمبس , ڨولاو نتون , ڨولاو سراسن , ڨولاو تمبلن , دان سبڬٔن ايندرڬيري.                                                       

         تاهون ١٩١٣ ترجادي ڨرسليسيحن ابتار بلند دڠن سلطان رياو تنتڠ مسٔله تمبڠ تيمه د سڠکيڨ دمان بلند مڠکوٮٔي سباڬاي ميليکث دان ڨيحق سلطان تيدق مڠکوٮٔيث , کرنا سلطان تيدق مڠکوٮٔي بلند سباڬاي ڨميليکث . مک بلند اکن منڠکڨ سلطان . تاڨي سبلوم ڨنڠکاڨن ترجادي , سلطان تله ملريکن ديري کسيڠڨور , دان دڠن لريث سلطان رياو ليڠڬ کسيڠڨور ممبوٮٔت کرجاءن  رياو ليڠڬ دکوٮٔسأي سڨنوهث اوليه بلند دان تاهون ١٩١٣ کرجاءن  رياو ليڠڬ سلساي ريويتث .                    
   راج  ٢  اتاو سلطان ٢  يڠ ڨرنه ممرينتهکن کرجاءن رياو ليڠڬ دڨوست کرجاءن د داءيق انتار لاءين : ساطان ءبدالرحمن شه ١٨١٢-١٨٣٢ , سلطان محمد شه ١٨٣٢-١٨٤١ , سلطان محمود موزافر شه ١٨٤١-١٨٥٧ , سلطان سولاءيمن بدرول الم شه ١٨٥٧-١٨٨٣ , دان سلطان ءبدالرحمن موءززم شه ١٨٨٣-١٩٩١ .                 
ڨنيڠڬالن سجاره ماس کءيماسن کرجاءن ملايو زياو ليڠڬ ماسيه اد سمڨاي ساءت اتن , سڨرتي مسجد جاميق دايق يڠ ترلتق د کمڨوڠ دارت , دايق ليڠڬ , دباڠون ڨد ماس ڨمرينتاهن سلطان محمد رياءيت شه ١٧٦١-١٨١٢ اتاو د ماس اول بلياو مميندهکن ڨوست کرجءن داري بينتن ک ليڠڬ.                                                   

٢. ڨنيڠڬالن سجاره                                                
مسجد جاميق                                                        
         سومبر تمڨاتن مثبوتکن مسجد اين دباڠون سکيتر ١٨٠٣ , دمان بڠونن اسليث سلوروهث داري کايو. کموديءن ستله مسجد ڨثڠت دباڠون , مسجد اين درومبق دان دباڠون لاڬي داري بتون. د دالم رواڠ  اوتماث تيدق مڠڬوناکن تيءڠ ڨثڠڬ ڨوبه اتاو لوتيڠ. د ميمبرث اد توليسن ترڨاهت دالم اکسار ارب ملايو (جاوي) :  . ڨد ١٢١٢ تاهون اسلام  بولن ﺑﻴﻊ ﻭﻝ هاري اسنين ممبوات ميمبر د دالم نڬري سمارڠ تممتولکالم. تولبسن اين منونجوکن , ميمبر يڠ اينده اين دبوات د سمارڠ , جاوا تڨه دڠن ممسوکن موتيف اوکيرن ترديسيءونل ملايو.                                                                   
ايستان دمنه                                                   
     ايستان دمنه , يڠ ترسيسه ڨد بڠونن اين هثاله تڠڬ موک , تيءڠث دان تيمبوق ڨڬرث تربوءت داري بتون و, برديري د کمڨوڠ دمنه اوله راج محد يوسف ال- احمدد , يڠ دڨرتوءن مودا ريياو × ١٨٥٧-١٨٩٩ . ڨد ١٨٦٠ اولهث دديريکن ايستان دمنه اين اونتوق سلطان سولايمن بدرول الم شه دوا , سبلومث سلطان سولايمن براد د کوت بارو  تک جاءوه داري ڨابريق ساڬو يڠ دديريکنث. ڬدوڠ بيليق ٤٤ , بارو دکرجاکن ڨندسيث ساج کرن سلطان دڨݘت اوله بلند ١٨١٢.                                                                 
کوبو ڨرتهانن:  بؤکيت ݘينيڠ دان بوکيت کوءل دايق                       
    کوبو ڨرتهانن( بينتيڠ) , مروڨاکن دايره ڨرتهانن کرجاءن رياو ليڠڬ.  دتمبه کسيبوکن ڨراءيرن سلت ملاک يڠ راماء د ماس ايت برسماءن ڨولا دڠن ڨثراڠن داري نڬار اسيڠ. بينتيڠ بڠ کوکوه دان سنجات ڨرڠ يڠ لڠکڨ براد د ڨولاو مڨرز بينتيڠ اتاو کوبو اين دکنل دڠن نام بوکيت ݘينيڠ دان بوکيت کوءل دايق.                                      
ماکم بوکيت ݘڠکيه                                                       
   ماکم بوکيت ݘڠکيه براد د بوکيت ݘڠکيه ¸دايق دمان ترداڨت کومڨليق ماکم راج٢ ملايو رايو ليڠک. بڠونن يڠ اين بربنتوق سڬي ٨ دان برڬاي تورک. د سين ترداڨت ماکم سلطان عبدالرحمن شه , سرت ببراڨ اڠڬوت کرجاءن. ماکم ميره , بڬيت سبوتنث , کرن ورن ݘت ماکم برورن ميره. تيءڠ دان ڨڬرث داري بسي. براتڨ سيڠ نامون تک برردينديڠ. ماکم تيدق جاءوه داري ايستان دمنه. ڨد ماکم يڠ براتڨ سڬي امڨت , دمکمڬن راج محمد يوسف , يڠ دڨرتوءن مودا زياو ×.        
ڨنيڠڬالن سجاره لاءينث ماسيه اد , ترماسوق جوڬ زومه داتوق لکسمان دايق , د کمڨوڠ بوڬيسز, بربنتوق ليمئ دان ڨرنه جوڬ دتمڨاتي اوله اتوق کاي دايق. کموديءن اد رومه جيال (ڨنجار) ڨنيڠڬالن بلند تاهون ١٩٣٦ دان باثق لاڬي ڨنيڠڬالن لاءينث.                     
 سومبر دات :                                                         
OM, Fadillah dan T, Said Hamzah.LAMBANG PELAJARAN TULISAN ARAB MELAYU Untuk SLTP Kelas 1.BUMI AKSARA.












Tidak ada komentar:

Posting Komentar

just do what you want to do !