سجاره دان ڨنيڠڬالن کرجاءن
رياو ليڠڬ
١.
سجارح
ڨد ابد ﻛ ٣١ د رياو تله ترداڨت ﻛرجاءن٢ اسلام .
ﻛرجاءن ترسبوت د انتارث ادله ﻛرجاءن رياو ليڠݢ . سبنرث ﻛرجاءن يڠ اد د رياو ترسبوت
دباوه ڨمرينتاهن ﻛرجاءن ملايو ملاﻛ . تتاڨي سجق دتندا تڠاني ڨرجنجئن انتار سلطان
رياو دڠن بلند ڨد تاهون ١٧٨٤ , مک بلند مولاي اﻳﻜوت ݘمڨور دالم اوروسن ﻛرجاءن
ملايو ياءيت دڠن ممبنتو ريسدين اونتوڨ مندمڨيڠ سلطان دان دڨرتوٮٔن مودا . بﮭﻜن
بلند
اﻳﻜوت مننتوﻛن دالم حال مڠڠکت دان ممبرهنتيﻛن سلطان . دمان سلام اين مروڨاﻛن حڨ
دان ويوينڠ اورڠ ملايو دان بوڬيس .
کﺖيک
سلطان محمود شه ٣ منيڠڬل دنيا تاهون ١٨١٢ ياءيت سلطان ﻛ ١٤ داري ﻛرجاءن ملايو
تيمبول مسٮٔله تنتڠ سيءاڨ ڨڠڬنتي سلطان,
ﻛرنا سوقت سلطان ماسيه هيدوڨ بلياو تيدق
منيڠڬلکن
وصية سئاڨ يڠ اکن مڠڬنتيکنث.
سلطان ميمڠ ممڨوپاٮٔي دوا اورڠ انق . ياءيت تڠکو
حسين دان تڠکو عبدالرحمن . تتاڨي ﻛدوا انقث ترسبوت براسل داري اورڠ ﻛبپاﻛن اتاو بوﻛن داري ﻛتورونن راج ٢ . ڨد سعة
سلطان منيڠڬل دنيا ساله سٔورڠ انقث ياءيت حسين سدڠ براد د ڨاهع بر سام داتوق
بندهار , مک اتس ﻛسڨکاتن اورڠ بوڬيس داڠکتله دان دنوبتکن تڠکو عبدالرحمن سباڬاي
سلطان ﻛرجاءن ملايو رياو . ڨنوباتن عبدالرحمن سباڬاي سلطان منداڨت دوﻛوڠن دان
ڨرستوجوٮٔن بلند دڠن ڨرجنخئن بﮭوا سلطان هاروس برسديا مڠکوتي بلند سباڬاي
ڨڠوٮٔاس ترتيڠڬي د رياو .
تينداکن
اورڠ ٢ بوڬيس مڠڠکت تڠکو عبدالرحمن ممبوٮٔت ساﻛيت هاتي تڠکو حسين . ﻛر نا ايت تڠکو
حسن منونتوت حقث اتس تحت ﻛرجاءن ملايو رياو . کرنا ايڠڬريس تله لام برﻛٮٔيڠينن
اونتوق مڠوٮٔساٮٔي سيڠڨور يڠ دﻛوٮٔساي بلند , مک دڠن ادث تونتوتن تڠکو حسن اين
سواتو کسمڨاتن باڬي ايڠڬريس اونتوقسيڠڨور دڠن مڠمبيل تڠکو حسين سݘار دئم ٢ دان
کمودئن دباو کسيڠڨور دان کمودئن دنوبتکن منجادي سلطان کرجاءن ملايو رياو. دڠن دميکئن ڨد وقت ايت ترداڨت
دوا اورڠ سلطان کرجاءن ملايو رياو , ياءيت تڠکو عبدالرحمن داکوٮٔي بلند برکدودوکن
د ليڠڬ دان تڠکو حسين داکوٮٔي ايڠڬريس برکدودوکن د سيڠڨور.
عقبت
داري ڨڠکوٮٔن دوا سلطان اين تيمبول ڨرتيکاين انتار بلند دان ايڠڬريس . ڨرتيکاين
اخيرث داڨت دسلسايکن دڠن ڨرونديڠن يڠ دکنل دڠن تريکتت لوندويڠ بريسيکن :
١- سيڠڨور , جوحور دان ڨاحڠ منجادي داءيره کواسٔن
ايڠڬريس.
٢-
کرجاءن رياة ليڠڬ منجادي کواسٔن بلند .
سمنجق
ايتله کرجاءن ملايو ترباڬي اتس دوا باڬئن دان اين ڨولا اوال برديريث کرجاءن رياو
ليڠڬ . ولاوڨون کرجاءن کرجاءن رياو ليڠڬ مروڨاکن سبوٮٔه کرجاءن يڠ دکڨلاٮٔي اوليه
سٔورڠ راج اتاو سلطان نامون راج اتاو سلطان تيد ق لبيه داري سٔورڠ ڨڠوٮٔاس يڠ
ممينجم تانه داري بلند , سبب سلطان تيدف لاڬي ممڨوثاٮٔي حق ڨنوه سباڬاي مان سٔورڠ
راج اتاو سلطان يڠ برداولت , سلطان هاثله سکدر لمبڠ اتو سيمبول سمات , کرنا کوسأن
ترتيڠڬي دڨڬڠ اوله بلند ترماسوق دالم مڠڠکت مميليه دان ممبرهنتيکن سلطان.
ادڨون يڠ منجادي ککؤٮساءن کرجاءن رياو
ليڠڬ مليڨوتي ڨولاو ليڠڬ سکيترث , ڨولاو يڠ د سکيترث سيڠڨور , ڨولاو انمبس , ڨولاو
نتون , ڨولاو سراسن , ڨولاو تمبلن , دان سبڬٔن ايندرڬيري.
تاهون
١٩١٣ ترجادي ڨرسليسيحن ابتار بلند دڠن سلطان رياو تنتڠ مسٔله تمبڠ تيمه د سڠکيڨ
دمان بلند مڠکوٮٔي سباڬاي ميليکث دان ڨيحق سلطان تيدق مڠکوٮٔيث , کرنا سلطان تيدق
مڠکوٮٔي بلند سباڬاي ڨميليکث . مک بلند اکن منڠکڨ سلطان . تاڨي سبلوم ڨنڠکاڨن
ترجادي , سلطان تله ملريکن ديري کسيڠڨور , دان دڠن لريث سلطان رياو ليڠڬ کسيڠڨور
ممبوٮٔت کرجاءن رياو ليڠڬ دکوٮٔسأي
سڨنوهث اوليه بلند دان تاهون ١٩١٣ کرجاءن
رياو ليڠڬ سلساي ريويتث .
راج ٢ اتاو
سلطان ٢ يڠ ڨرنه ممرينتهکن کرجاءن رياو ليڠڬ
دڨوست کرجاءن د داءيق انتار لاءين : ساطان ءبدالرحمن شه ١٨١٢-١٨٣٢ , سلطان محمد شه
١٨٣٢-١٨٤١ , سلطان محمود موزافر شه ١٨٤١-١٨٥٧ , سلطان سولاءيمن بدرول الم شه ١٨٥٧-١٨٨٣
, دان سلطان ءبدالرحمن موءززم شه ١٨٨٣-١٩٩١ .
ڨنيڠڬالن
سجاره ماس کءيماسن کرجاءن ملايو زياو ليڠڬ ماسيه اد سمڨاي ساءت اتن , سڨرتي مسجد جاميق
دايق يڠ ترلتق د کمڨوڠ دارت , دايق ليڠڬ , دباڠون ڨد ماس ڨمرينتاهن سلطان محمد
رياءيت شه ١٧٦١-١٨١٢ اتاو د ماس اول بلياو مميندهکن ڨوست کرجءن داري بينتن ک ليڠڬ.
٢. ڨنيڠڬالن سجاره
مسجد
جاميق
سومبر تمڨاتن مثبوتکن مسجد اين دباڠون سکيتر
١٨٠٣ , دمان بڠونن اسليث سلوروهث داري کايو. کموديءن ستله مسجد ڨثڠت دباڠون , مسجد
اين درومبق دان دباڠون لاڬي داري بتون. د دالم رواڠ اوتماث تيدق مڠڬوناکن تيءڠ ڨثڠڬ ڨوبه اتاو لوتيڠ.
د ميمبرث اد توليسن ترڨاهت دالم اکسار ارب ملايو (جاوي) :
. ڨد ١٢١٢ تاهون اسلام بولن ﺭﺑﻴﻊ ﺍﻷﻭﻝ هاري اسنين ممبوات
ميمبر د دالم نڬري سمارڠ تممتولکالم. تولبسن اين منونجوکن , ميمبر يڠ اينده اين
دبوات د سمارڠ , جاوا تڨه دڠن ممسوکن موتيف اوکيرن ترديسيءونل ملايو.
ايستان
دمنه
ايستان دمنه , يڠ ترسيسه ڨد بڠونن اين هثاله
تڠڬ موک , تيءڠث دان تيمبوق ڨڬرث تربوءت داري بتون و, برديري د کمڨوڠ دمنه اوله
راج محد يوسف ال- احمدد , يڠ دڨرتوءن مودا ريياو × ١٨٥٧-١٨٩٩ . ڨد ١٨٦٠ اولهث
دديريکن ايستان دمنه اين اونتوق سلطان سولايمن بدرول الم شه دوا , سبلومث سلطان
سولايمن براد د کوت بارو تک جاءوه داري ڨابريق
ساڬو يڠ دديريکنث. ڬدوڠ بيليق ٤٤ , بارو دکرجاکن ڨندسيث ساج کرن سلطان دڨݘت اوله
بلند ١٨١٢.
کوبو
ڨرتهانن: بؤکيت ݘينيڠ دان بوکيت کوءل دايق
کوبو ڨرتهانن( بينتيڠ) , مروڨاکن دايره ڨرتهانن کرجاءن رياو ليڠڬ. دتمبه کسيبوکن ڨراءيرن سلت ملاک يڠ راماء د ماس
ايت برسماءن ڨولا دڠن ڨثراڠن داري نڬار اسيڠ. بينتيڠ بڠ کوکوه دان سنجات ڨرڠ يڠ لڠکڨ
براد د ڨولاو مڨرز بينتيڠ اتاو کوبو اين دکنل دڠن نام بوکيت ݘينيڠ
دان بوکيت کوءل دايق.
ماکم بوکيت ݘڠکيه
ماکم بوکيت ݘڠکيه براد د
بوکيت ݘڠکيه ¸دايق دمان ترداڨت کومڨليق ماکم راج٢ ملايو رايو ليڠک. بڠونن يڠ اين
بربنتوق سڬي ٨ دان برڬاي تورک. د سين ترداڨت ماکم سلطان عبدالرحمن شه , سرت ببراڨ
اڠڬوت کرجاءن. ماکم ميره , بڬيت سبوتنث , کرن ورن ݘت ماکم برورن ميره. تيءڠ دان ڨڬرث
داري بسي. براتڨ سيڠ نامون تک برردينديڠ. ماکم تيدق جاءوه داري ايستان دمنه. ڨد ماکم
يڠ براتڨ سڬي امڨت , دمکمڬن راج محمد يوسف , يڠ دڨرتوءن مودا زياو ×.
ڨنيڠڬالن سجاره لاءينث ماسيه اد , ترماسوق جوڬ زومه داتوق لکسمان
دايق , د کمڨوڠ بوڬيسز, بربنتوق ليمئ دان ڨرنه جوڬ دتمڨاتي اوله اتوق کاي دايق. کموديءن
اد رومه جيال (ڨنجار) ڨنيڠڬالن بلند تاهون ١٩٣٦ دان باثق لاڬي ڨنيڠڬالن لاءينث.
سومبر دات :
OM, Fadillah
dan T, Said Hamzah.LAMBANG PELAJARAN TULISAN ARAB MELAYU Untuk SLTP Kelas 1.BUMI
AKSARA.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar
just do what you want to do !